Diëtisten NHPR – in ontwikkeling!
Het netwerk van diëtisten is nieuw en momenteel in oprichting binnen de NHPR. Steeds meer studies laten zien dat meer plantaardige en onbewerkte voeding de pijn en ontstekingen bij (div.) reumatische aandoeningen kan verminderen. Daarom willen we eraan werken dat er meer structurele aandacht voor voeding in de reumazorg komt.
We streven ernaar dat diëtisten in de loop van 2026 kunnen deelnemen.
Het op te richten netwerk wil bijdragen aan verbetering van de zorg door:
- De voordelen van voeding in de behandeling onder de aandacht te brengen bij reumatologen, huisartsen en andere zorgprofessionals door middel van onder meer presentaties, netwerkgesprekken en voorlichtingsmateriaal;
- Het doorverwijzen naar een gespecialiseerd diëtist te stroomlijnen en directe toegankelijkheid te vergemakkelijken door onze vindbaarheid te verbeteren;
- Kwaliteit van de diëtistische behandeling voor reuma te verbeteren door kennisdeling, scholing, intervisie en de ontwikkeling van richtlijnen en protocollen;
- Betrouwbare informatie voor patiënten beschikbaar te maken en verspreiden via kanalen van partners, zoals patiëntenverenigingen en initiatieven als Plants for Health.
Interesse?
Heb je als diëtist interesse in dit netwerk? Laat het ons alvast weten en stuur een e-mail naar Alie Toonstra, diëtist: alie@dietistenpraktijkroots.nl
Voeding bij reumatische aandoeningen
Voeding bij reumatische aandoeningen
Voeding kan een belangrijke rol spelen in de behandeling van reumatische aandoeningen. Het kan helpen bij het verminderen van ontstekingen, het behouden van een gezond gewicht en het optimaliseren van de algehele gezondheid. Dit kan leiden tot minder pijn, vermoeidheid en andere klachten. Een gezond voedingspatroon kan daarnaast helpen om ook andere gezondheidsproblemen, zoals hart- en vaatziekten, te voorkomen.
Een gespecialiseerd diëtist biedt ondersteuning bij het ontwikkelen van een persoonlijk voedingsplan bij reuma en streeft naar een volwaardig voedingspatroon dat het darmmicrobioom en het immuunsysteem de beste ondersteuning geeft.
Vergoed vanuit de basiszorg
Dieetadvisering wordt vergoed door de zorgverzekeraar vanuit het basispakket voor 180 minuten per jaar. Hiervoor geldt het eigen risico.
“Een gespecialiseerd diëtist helpt met een persoonlijk voedingsplan bij reuma”
Het verband tussen het darmmicrobioom en reuma
Het darmmicrobioom is het geheel van micro-organismen dat voornamelijk in de dikke darm leeft. Vrijwel de meeste micro-organismen in de darmen zijn bacteriën. Het darmmicrobioom heeft veel verschillende functies in het menselijk lichaam waaronder communicatie, ontwikkeling en ondersteuning van het immuunsysteem. Daarnaast reguleren deze micro-organismen ontstekingsreacties (1,2).
Een dysbiose van het darmmicrobioom (dysbiose = een disbalans in de hoeveelheid en functie van darmmicroben) wordt geassocieerd met chronische ontstekingsziekten, waaronder reuma.
De samenstelling van het darmmicrobioom kan door verschillende factoren worden beïnvloed, waaronder het beweegpatroon, stressniveau, én ook door het voedingspatroon. Een grotere diversiteit aan micro-organismen wordt geassocieerd met een betere gezondheid (3,4). Maar vooral het functioneren van het darmmicrobioom is belangrijk voor een goede gezondheid. Gezonde functies zijn het produceren van gunstige metabolieten, zoals korte keten vetzuren, het behouden van de slijmlaag (welke de darmwand scheidt van bacteriën) en het voorkomen van onnodige ontstekingen (5).
De belangrijke rol van voedingsvezels
De vezelinname speelt een vitale rol bij veranderingen in het microbioom (6,7). Daarnaast worden onverteerbare koolhydraten, zoals bepaalde type vezels, door bacteriën afgebroken. Bij het afbreken van deze stoffen ontstaan allerlei metabolieten, zoals korte-keten-vetzuren, vitamines, antibacteriële stoffen en voorlopers van serotonine en dopamine. Korte-keten-vetzuren hebben, onder meer, een ontstekingsremmend effect. Sommige soorten voedingsvezels stimuleren selectief de groei van nuttige bacteriën in de dikke darm en bevorderen zo de gezondheid (7-10). Verder blijkt het darmmicrobioom van groot belang bij het in tact houden van de darmwand. Aantasting van de darmwand kan ervoor zorgen dat bacteriën, toxines en andere ongewenste stoffen terechtkomen in de bloedbaan en een ontstekingsreactie opwekken (11). Bij inflammatoire darmziekten, het prikkelbare darm syndroom, multiple sclerose en reumatoïde artritis zien we vaker beschadigingen van de darmwand (12).
Een hoge vezelinname lijkt de gezondheid van mensen met reumatische aandoeningen te verbeteren, omdat het verband houdt met het volgende:
- significant lager risico op hart- en vaatziekten,
- lagere bloeddruk en cholesterol,
- verbeterde glucosespiegels en insulinegevoeligheid,
- makkelijker maken van gewichtsverlies,
- verbeterde immuunfunctie.
Het is bij reumatoïde artritis ook aangetoond dat een verhoogde inname van vezels het aantal ontstekingsremmende immuuncellen verhoogt en markers die botverlies aantonen verlaagt (13).
Vezelrijke diëten
Vezelrijke diëten (bijv. vegetarisch, mediterraan, veganistisch), worden geassocieerd met een gunstiger microbioomsamenstelling, verhoogde microbiële diversiteit, meer gezondheidsbevorderende bacteriën en hogere niveaus van korte-keten-vetzuren (9, 14-16).
Daarentegen vertonen typisch westerse diëten die worden gekenmerkt door een hoge inname van dierlijk vet en eiwit en een lage vezelconsumptie, een algehele afname van het totale aantal bacteriën en bepaalde nuttige bacteriesoorten, terwijl tegelijkertijd bepaalde pathogene (ziekmakende) bacteriën toenemen (9).
Vegetarische en veganistische diëten bleken consequent effectiever te zijn in het verbeteren van het darmmicrobioom dan andere voedingspatronen, waaronder mediterrane voedingspatronen, bij patiënten met chronische ontstekingsziekten, zoals reumatoïde artritis (17).
Bronnen
1. Zheng D, Liwinski T, Elinav E. Interaction between microbiota and immunity in health and disease. Cell Res 2020 Jun;30(6):492-506.
2. Blander JM, Longman RS, Iliev ID, Sonnenberg GF, Artis D. Regulation of inflammation by microbiota interactions with the host. Nat Immunol 2017 Jul 19;18(8):851-860.
3. Valdes AM, Walter J, Segal E, Spector TD. Role of the gut microbiota in nutrition and health. BMJ 2018 Jun 13;361:k2179.
4. Rinninella E, Raoul P, Cintoni M, Franceschi F, Miggiano GAD, Gasbarrini A, et al. What is the Healthy Gut Microbiota Composition? A Changing Ecosystem across Age, Environment, Diet, and Diseases. Microorganisms 2019 Jan 10;7(1):14. doi: 10.3390/microorganisms7010014.
5. Van Hul M, Cani PD, Petitfils C, et al. What defines a healthy gut microbiome? Gut 2024;73:1893-1908.
6. Illiano P, Brambilla R, Parolini C. The mutual interplay of gut microbiota, diet and human disease. FEBS J 2020 Mar;287(5):833-855.
7. Slavin J. Fiber and prebiotics: mechanisms and health benefits. Nutrients 2013 Apr 22;5(4):1417-1435.
8. Mukherjee A, Lordan C, Ross RP, Cotter PD. Gut microbes from the phylogenetically diverse genus Eubacterium and their various contributions to gut health. Gut Microbes 2020 Nov 9;12(1):1802866.
9. Singh RK, Chang HW, Yan D, Lee KM, Ucmak D, Wong K, et al. Influence of diet on the gut microbiome and implications for human health. J Transl Med 2017 Apr 8;15(1):73-y.
10. Holscher HD. Dietary fiber and prebiotics and the gastrointestinal microbiota. Gut Microbes 2017 Mar 4;8(2):172-184.
11. Hsieh PH, Wu O, Geue C, McIntosh E, McInnes IB, Siebert S. Economic burden of rheumatoid arthritis: a systematic review of literature in biologic era. Ann Rheum Dis 2020 Jun;79(6):771-777.
12. Willett WC. Balancing life-style and genomics research for disease prevention. Science 2002 Apr 26;296(5568):695-698.
13. Häger J, Bang H, Hagen M, Frech M, Träger P, Sokolova MV, et al. The Role of Dietary Fiber in Rheumatoid Arthritis Patients: A Feasibility Study. Nutrients 2019 Oct 7;11(10):2392. doi: 10.3390/nu11102392. 14. Tomova A, Bukovsky I, Rembert E, Yonas W, Alwarith J, Barnard ND, et al. The Effects of Vegetarian and Vegan Diets on Gut Microbiota. Front Nutr 2019 Apr 17;6:47.
15. De Filippo C, Cavalieri D, Di Paola M, Ramazzotti M, Poullet JB, Massart S, et al. Impact of diet in shaping gut microbiota revealed by a comparative study in children from Europe and rural Africa. Proc Natl Acad Sci U S A 2010 Aug 17;107(33):14691-14696.
16. De Filippis F, Pellegrini N, Vannini L, Jeffery IB, La Storia A, Laghi L, et al. High-level adherence to a Mediterranean diet beneficially impacts the gut microbiota and associated metabolome. Gut 2016 Nov;65(11):1812-1821.
17. Wagenaar CA, van de Put M, Bisschops M, Walrabenstein W, de Jonge CS, Herrema H, et al. The Effect of Dietary Interventions on Chronic Inflammatory Diseases in Relation to the Microbiome: A Systematic Review. Nutrients 2021 Sep 15;13(9):3208. doi: 10.3390/nu13093208.